Verbod op discriminatie wegens seksuele gerichtheid in Grondwet

door: Remco Meijer

DEN HAAG

De Grondwet verbiedt vanaf nu discriminatie van mensen wegens een handicap of hun seksuele gerichtheid. De Eerste Kamer heeft daar dinsdag bij hoofdelijke stemming mee ingestemd. De stemmingsuitslag was 56 voor en 15 tegen.

‘Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht, handicap, seksuele gerichtheid of op welke grond dan ook, is niet toegestaan’, luidt straks artikel 1 van de Grondwet. De wens om twee nieuwe gronden toe te voegen, kwam van D66, GroenLinks en PvdA.

COC Nederland, dat opkomt voor de belangen van lesbiennes, homoseksuelen, biseksuelen, trans- en intersekse personen, zegt ‘al bijna twintig jaar te pleiten voor verankering van lhbti+-rechten in de Grondwet’ en is verheugd dat dat eindelijk is gelukt.

‘Er ligt nu een grondwettelijke opdracht aan de politiek om discriminatie aan te pakken en te zorgen voor gelijke rechten’, zegt Philip Tijsma van het COC. ‘De verankering in de Grondwet maakt dat wij ook over vijftig of honderd jaar nog met elkaar kunnen trouwen, mocht de politieke wind dan zijn gedraaid. Het is een erkenning, we worden niet langer weggemoffeld.’

Directeur Illya Soffer van organisatie Ieder(in), netwerk voor mensen met een beperking of chronische ziekte, spreekt van ‘historisch nieuws’. Soffer: ‘De overheid krijgt een extra opdracht om de positie van mensen met een beperking blijvend te verbeteren en te versterken. Niet alleen in wetgeving, ook in de praktijk. Dit is hard nodig, want op dit moment ervaren zij in hun leven dagelijks discriminatie en uitsluiting.’

Voor een grondwetswijziging zijn twee stemrondes nodig in beide Kamers, waarbij in de tweede ronde een tweederdemeerderheid is vereist. Vorig jaar zomer werden zes wijzigingen in de Grondwet aangebracht, waaronder ‘het recht op een eerlijk proces binnen een redelijke termijn’. Voorafgaand aan de hele grondwetstekst is toen ook de algemene bepaling toegevoegd: ‘De Grondwet waarborgt de grondrechten en de democratische rechtsstaat.’

Initiatief
Het oorspronkelijke initiatiefwetsvoorstel werd ingediend door Boris van der Ham (D66), Naïma Azough (GL) en Anja Timmer (PvdA). Tweede Kamerlid Vera Bergkamp, nu voorzitter, nam daarna het initiatief over met de toenmalige Kamerleden Nevin Özütok (GL) en Kirsten van den Hul.

Na de verkiezingen van maart 2021 werd het initiatief verder voortgezet door de Tweede Kamerleden Alexander Hammelburg (D66), Laura Bromet (GL) en Habtamu de Hoop (PvdA). In de Tweede Kamer stemden op 15 maart 2022 alleen SGP, PVV en Forum voor Democratie tegen. De stemming in de Eerste Kamer zou eigenlijk al voor het kerstreces plaatsvinden. Toen de PVV onaangekondigd om een hoofdelijke stemming vroeg, waren er te weinig senatoren aanwezig om dat mogelijk te maken.